Giriş
Web TÜFE, Türkiye'nin günlük tüketici fiyat endeksini takip etmek amacıyla geliştirilmiş yenilikçi bir göstergedir. Online alışveriş sitelerinden toplanan günlük fiyat verileri kullanılarak, TÜİK'in aylık yayınladığı TÜFE verilerine alternatif, daha sık güncellenen bir gösterge sunmaktadır.
Geleneksel enflasyon ölçüm yöntemlerinin aylık periyotlarla sınırlı kalması, hızlı değişen ekonomik koşullarda karar alıcıların ve vatandaşların güncel bilgiye erişimini kısıtlamaktadır. Web TÜFE bu boşluğu doldurmak üzere, web scraping teknikleri kullanılarak 2025 yılında başlatılmıştır.
🎯 Temel Amaç: Ekonomik aktörlerin ve vatandaşların fiyat değişimlerini günlük bazda, şeffaf ve güvenilir bir şekilde takip edebilmelerini sağlamak.
🔍 Kapsam: TÜİK'in TÜFE sepetindeki 337 farklı ürün kategorisini takip ederek, Türkiye ekonomisinin gerçek zamanlı nabzını tutma.
- • Günlük Güncelleme: Her gün 1 milyondan fazla fiyat verisi toplanarak anlık görünüm sağlanır
- • Erken Uyarı: Fiyat değişimlerini aylık veriler yayınlanmadan önce tespit edebilme
- • Detaylı Analiz: Ana grup, harcama grubu ve madde bazında ayrıştırılmış veriler
- • Açık Erişim: Tüm veriler ücretsiz ve herkese açık olarak sunulmaktadır
Veri Kaynakları
Web TÜFE, Türkiye'nin önde gelen e-ticaret platformlarından günlük olarak fiyat verileri toplamaktadır.
Günlük Veri
Her gün 1 milyondan fazla fiyat verisi toplanmaktadır.
Ürün Sayısı
TÜİK sepetinde yer alan 337 adet farklı ürün kategorisinde fiyat takibi yapılmaktadır.
Veri Toplama Platformları:
- Migros, Carrefour, A101, BİM, ŞOK gibi market zincirlerinin online platformları
- Trendyol, Akakçe, Cimri gibi genel e-ticaret platformları
- Sektörel e-ticaret siteleri (elektronik, giyim, mobilya vb.)
- Kamu ve belediye siteleri (EPDK,KGM,Büyükşehir Belediyeleri)
- Armut,Obilet,Enuygun vb. hizmet siteleri
Hesaplama Metodolojisi
Veri Toplama ve Temizleme
Her gün sabah 05:00-08:00 saatlerinde otomatik web kazıma (web scraping) yöntemleri kullanılarak ürün fiyatları toplanır.
📊 Veri Toplama Süreci:
- 1. Platform Taraması: 50+ farklı e-ticaret platformu ve market sitesi otomatik olarak taranır
- 2. Ürün Eşleştirme: Barkod, marka ve ürün özellikleri kullanılarak aynı ürünler birleştirilir
- 3. Fiyat Kaydetme: Her ürün için tarih, saat, platform ve fiyat bilgisi veritabanına kaydedilir
- 4. Anlık İşleme: Toplanan veriler gerçek zamanlı olarak işlenir ve endeks hesaplamalarına dahil edilir
🧹 Veri Temizleme ve Kalite Kontrol:
Ham veri toplandıktan sonra, güvenilirliği artırmak için çok katmanlı bir temizleme ve doğrulama sürecinden geçer:
-
▹
Aykırı Değer Tespiti: İstatistiksel yöntemlerle (IQR, Z-score) normal dağılımdan sapan fiyatlar tespit edilir ve otomatik olarak filtrelenir
-
▹
Platform Karşılaştırması: Aynı ürünün farklı platformlardaki fiyatları karşılaştırılır, %50'den fazla sapma gösteren veriler incelemeye alınır
-
▹
Stok ve Temin Durumu: "stokta yok", "geçici olarak temin edilemiyor" gibi durumlar tespit edilir ve bu ürünler ortalamadan çıkarılır
-
▹
Manuel Doğrulama: Kritik ürün grupları (akaryakıt, gıda gibi) için haftalık manuel kontroller yapılır
💡 Not: Veri kalitesi sürekli izlenmekte ve algoritmaların doğruluğu TÜİK'in resmi aylık verileriyle karşılaştırılarak iyileştirilmektedir. Ortalama hata payı: ±0.4 puan.
Ürün Kategorilendirmesi
Toplanan ürünler TÜİK'in TÜFE sepet metodolojisiyle uyumlu şekilde kategorize edilir:
- Gıda ve alkolsüz içecekler
- Giyim ve ayakkabı
- Konut (kira, ısıtma vb.)
- Mobilya ve ev eşyaları
- Sağlık
- Ulaştırma
- Eğlence ve kültür
- Çeşitli mal ve hizmetler
Ağırlıklandırma
Her ürün kategorisinde TÜİK'in ağırlıkları bulunduktan sonra sepette 337 madde bulunduğundan ağırlıkların toplamının 100 olması için normalize edilir. Bu ağırlıklar hanehalkı tüketim harcamalarındaki payları temsil eder.
Örnek: Gıda ürünleri sepette ~%28 ağırlığa sahipken, sağlık ~%2 civarında ağırlığa sahiptir.
Ana Grup Ağırlıkları (%)
Toplam: %100
Endeks Hesaplaması
Web TÜFE endeksi, Zincirleme Laspeyres Endeksi yöntemi kullanılarak hesaplanır. Bu yöntemde her gün, ürün fiyatları bir önceki güne göre karşılaştırılır ve madde bazında geometrik ortalama alınarak endeks değeri önceki günün endeksine kümülatif olarak eklenir. Bu yaklaşım, günlük fiyat değişimlerini hassas bir şekilde yakalamayı ve kümülatif olarak takip etmeyi sağlar.
🔗 Zincirleme Laspeyres Endeksi
Web TÜFE, klasik Laspeyres fiyat endeksinin zincirleme (chain-linked) versiyonunu kullanır. Bu yöntemde:
- 1. Günlük Hesaplama: Her gün, fiyatlar bir önceki güne göre karşılaştırılır ve geometrik ortalama ile endeks güncellenir (günlük zincirleme)
- 2. Yıllık Zincirleme: Her yıl ağırlıklar değiştiğinde (Ocak ayı), endeks yeni ağırlıklarla zincirleme hale getirilir. Önceki yılın son endeks değeri, yeni yılın başlangıç noktası olur
- 3. Süreklilik: Bu sayede sepet ağırlıkları her yıl güncellenirken, endeks serisi kesintisiz devam eder ve geçmiş dönemlerle karşılaştırılabilir kalır
💡 Önemli: Zincirleme yöntem, sabit ağırlıklı endekslerin aksine, tüketim alışkanlıklarındaki değişimleri daha iyi yansıtır ve uzun dönemde "baz yılı etkisi" (base year effect) problemini minimize eder. Özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde daha güvenilir sonuçlar üretir.
📊 Yıllık Ağırlık Güncellemesi ve Zincirleme - Detaylı Örnek
Ağırlıklar değiştiğinde aynı fiyatlarla farklı endeks değerleri oluşur. Zincirleme, bu farkı ortadan kaldırarak serinin sürekliliğini sağlar. İşte 2025 → 2026 geçişinde nasıl çalıştığı:
⚠️ Problem: Ağırlık Değişimi Endeks Sıçraması Yaratır
31 Aralık 2025 tarihinde aynı fiyatlar için iki farklı ağırlıkla hesaplama yaparsak:
2025 Ağırlıklarıyla Hesaplanan Endeks:
| Madde | 2025 Ağırlık | Fiyat İndeksi | Katkı |
|---|---|---|---|
| Gıda | 28.0% | 155.0 | 43.40 |
| Konut | 16.0% | 148.0 | 23.68 |
| Diğer... | 56.0% | ... | 83.42 |
| TOPLAM ENDEKs | 150.50 | ||
2026 Ağırlıklarıyla Aynı Fiyatlar İçin:
| Madde | 2026 Ağırlık | Fiyat İndeksi | Katkı |
|---|---|---|---|
| Gıda | 29.5% | 155.0 | 45.73 |
| Konut | 15.0% | 148.0 | 22.20 |
| Diğer... | 55.5% | ... | 84.27 |
| TOPLAM ENDEKS | 152.20 | ||
❌ Sorun: Aynı fiyatlar için 2025 ağırlıklarıyla 150.50, 2026 ağırlıklarıyla 152.20 endeks oluşuyor. 1.70 puanlık fark tamamen ağırlık değişiminden kaynaklanıyor, fiyat değişimi yok!
✅ Çözüm: Zincirleme Bağlantı Mekanizması
Zincirleme yöntem, ağırlık değişiminden kaynaklanan farkı ortadan kaldırarak seriyi kesintisiz tutar:
31 Aralık 2025 (2025 ağırlıklarıyla - orijinal):
I31 Ara 2025(2025 ağ.) = 150.50
→ Bu değer korunacak (zincirleme bağlantı için referans)
31 Aralık 2025 (2026 ağırlıklarıyla yeniden hesaplanır):
I31 Ara 2025(2026 ağ.) = 152.20
→ Aynı fiyatlar, yeni ağırlıklarla hesaplanır (sadece bağlantı için)
1 Ocak 2026 endeksi (2026 ağırlıklarıyla):
I1 Oca 2026(2026 ağ.) = 152.50
→ 1 Ocak fiyatlarıyla, 2026 ağırlıklarıyla hesaplanan endeks
(Örnek: %0.20 günlük artış varsayalım → 152.20 × 1.002 = 152.50)
Yüzde Değişim Hesaplama (2026 ağırlıklarıyla):
Δ% = [(I1 Oca 2026(2026 ağ.) - I31 Ara 2025(2026 ağ.)) / I31 Ara 2025(2026 ağ.)] × 100
Δ% = [(152.50 - 152.20) / 152.20] × 100
Δ% = 0.197% ≈ 0.2%
→ Bu, yeni ağırlıklarla hesaplanan gerçek fiyat değişimi
1 Ocak 2026 zincirleme endeksi:
I1 Oca 2026(zincirleme) = I31 Ara 2025(2025 ağ.) × (1 + Δ%/100)
I1 Oca 2026(zincirleme) = 150.50 × (1 + 0.002)
I1 Oca 2026(zincirleme) = 150.50 × 1.002 = 150.80
→ Orijinal 31 Aralık endeksine sadece %0.2'lik gerçek fiyat değişimi eklendi!
→ Artış: 150.80 - 150.50 = 0.30 puan
✨ Zincirleme Bağlantı Mekanizması Özeti:
- • Adım 1: 31 Aralık 2025 endeksi 2026 ağırlıklarıyla yeniden hesaplanır (152.20)
- • Adım 2: 1 Ocak 2026 endeksi 2026 ağırlıklarıyla hesaplanır (152.50)
- • Adım 3: Yüzde değişim bulunur: (152.50 - 152.20) / 152.20 = %0.2
- • Adım 4: Bu %0.2 değişim orijinal 31 Aralık endeksine uygulanır
- • Adım 5: Zincirleme endeks: 150.50 × 1.002 = 150.80
- • Sonuç: Seri kesintisiz devam eder, sadece gerçek fiyat değişimi (%0.2) yansır
- • 🎯 Ağırlık farkından kaynaklanan 1.70 puanlık yapay artış tamamen önlenmiş olur!
🔍 Zincirleme Olmadan vs. Zincirleme Bağlantı İle
❌ Zincirleme Olmadan:
31 Ara 2025 (2025 ağ.): 150.50
1 Oca 2026 (2026 ağ.): 152.20 ⚠️
→ Ağırlık değişti, endeks sıçradı!
2 Oca 2026: 152.50
Toplam Artış: 2.00 puan
• Ağırlık etkisi: 1.70 puan (yapay)
• Fiyat artışı: 0.30 puan
✅ Zincirleme Bağlantı İle:
31 Ara 2025 (2025 ağ.): 150.50
→ 31 Ara 2026 ağ. ile: 152.20
→ 1 Oca 2026 ağ. ile: 152.50
→ Değişim: %0.2 (152.50/152.20)
1 Oca 2026 (zincirleme): 150.80 ✓
→ 150.50 × 1.002 = 150.80
Toplam Artış: 0.30 puan
• Ağırlık etkisi: 0.00 puan (önlendi!)
• Fiyat artışı: 0.30 puan (%0.2 gerçek)
📌 Zincirleme Bağlantı Formülü:
Δ% = [(It(yeni ağ.) - It-1(yeni ağ.)) / It-1(yeni ağ.)] × 100
It(zincirleme) = It-1(eski ağ.) × (1 + Δ%/100)
Orijinal endekse, yeni ağırlıklarla hesaplanan yüzde değişim eklenir
Günlük Kümülatif Endeks Formülü
Madde Bazında Geometrik Ortalama:
Gmadde,t = (∏i=1n Ri,t)1/n
Kümülatif Endeks Hesabı:
It = It-1 × Gmadde,t
It: t gününün endeks değeri
It-1: Bir önceki günün endeks değeri
Gmadde,t: t günündeki madde bazında geometrik ortalama
Ri,t: i'inci ürünün günlük fiyat değişim oranı (Pt/Pt-1)
n: Madde içindeki ürün sayısı
∏: Çarpım işareti (tüm ürünler çarpılır)
💡 Neden Geometrik Ortalama?
Geometrik ortalama, fiyat değişimlerinin çarpımsal doğasını yansıtır ve aykırı değerlerin etkisini azaltır.
Bu, özellikle günlük fiyat dalgalanmalarının yüksek olduğu ürünlerde daha istikrarlı sonuçlar üretir.
📐 Hesaplama Adımları:
-
1
Günlük Fiyat Değişimi: Her ürün için cari günün fiyatı bir önceki günün fiyatı ile kıyaslanır:
Ri,t = Pt,i / Pt-1,i -
2
Madde Bazında Geometrik Ortalama: Her madde için günlük fiyat değişimlerinin geometrik ortalaması hesaplanır:
Gmadde = (∏ Ri)1/n -
3
Kümülatif Endeks Hesaplama: Geometrik ortalama, önceki günün endeksine çarpılarak cari günün endeksi elde edilir:
It = It-1 × Gmadde -
4
Alt Grup Endeksleri: Aynı yöntem ana gruplar, harcama grupları ve madde endeksleri için ayrı ayrı uygulanır
🧮 Örnek Hesaplama (Günlük - Kümülatif Yöntem):
Senaryo: "Süt" maddesinde 3 farklı marka için günlük hesaplama
Veriler:
| Marka | Dün (Pₜ₋₁) | Bugün (Pₜ) | Değişim (R) |
|---|---|---|---|
| Marka A | 50 TL | 52 TL | 1.040 |
| Marka B | 48 TL | 49.5 TL | 1.031 |
| Marka C | 55 TL | 56 TL | 1.018 |
Hesaplama Adımları:
1. Geometrik Ortalama:
Gsüt = (1.040 × 1.031 × 1.018)1/3
Gsüt = (1.0896)1/3 = 1.0296
2. Kümülatif Endeks:
Dünkü Süt Endeksi (It-1): 105.20
Bugünkü Süt Endeksi: It = 105.20 × 1.0296 = 108.31
Sonuç: Süt maddesi endeksi 105.20'den 108.31'e yükseldi (günlük %2.96 artış)
💡 Önemli: Bu yöntem sayesinde her gün bir önceki güne göre değişim hesaplanır ve endeks kümülatif olarak (zincirleme) ilerler. Böylece baz döneme kadar tüm günlük değişimler endekse yansımış olur.
Baz Dönem ve Güncelleme
📅 Mevcut Baz Dönem
31 Aralık 2024 = 100
Web TÜFE'nin baz dönemi 31 Aralık 2024 olarak belirlenmiştir. Bu dönemdeki ortalama fiyatlar 100 puanlık referans değeri oluşturur ve sonraki tüm dönemlerdeki endeks değerleri bu baz döneme göre hesaplanır.
🔄 Güncelleme Periyodu
🔧 Ağırlık Güncelleme Süreci
Sepet ağırlıkları, hanehalkı tüketim alışkanlıklarındaki değişimleri yansıtmak amacıyla düzenli olarak güncellenir. Bu güncelleme TÜİK'in yayınladığı Hanehalkı Tüketim Harcamaları İstatistikleri esas alınarak yapılır.
Veri Toplama
TÜİK'ten yeni tüketim harcama payları alınır
Uyarlama
Web TÜFE sepetine uygun şekilde dönüştürülür
Uygulama
Yeni ağırlıklar Ocak ayı başından itibaren kullanılır
Önemli Not:
Ağırlık güncellemeleri geriye dönük olarak uygulanmaz. Geçmiş dönem endeks değerleri hesaplandıkları dönemdeki ağırlıklarla sabit kalır. Bu, zaman serilerinde tutarlılığı sağlar.
TÜİK TÜFE ile Karşılaştırma
Web TÜFE, TÜİK'in resmi TÜFE'sine alternatif değil, tamamlayıcı bir göstergedir. İki endeks arasındaki temel farklar:
| Özellik | Web TÜFE | TÜİK TÜFE |
|---|---|---|
| Güncelleme Sıklığı | Günlük | Aylık |
| Veri Kaynağı | Online fiyatlar | Fiziksel mağaza fiyatları |
| Kapsam | E-ticaret platformları ve büyük market zincirleri | Türkiyeyi temsil eden örneklemde fiziksel,online ve barkod fiyatları |
| Erişilebilirlik | Günlük, online | Aylık yayın |
Sınırlamalar
Hizmet Sektörü
Sigorta,sağlık,tamirat gibi çeşitli hizmet fiyatlarının online takibi zor olduğundan kapsamı görece daha dardır.
Coğrafi Temsil
Online fiyatlar genellikle ulusal ortalama olup, bölgesel farklılıkları tam olarak yansıtmayabilir.
Dijital Penetrasyon
E-ticaret kullanımının yaygınlığına bağlı olarak, bazı demografik gruplar yeterince temsil edilmeyebilir.
Teknik Altyapı ve Veri Güvenliği
Yazılım ve Teknoloji
-
•
Programlama Dilleri: Python (veri toplama ve analiz), JavaScript (web arayüzü)
-
•
Veri Tabanı: PostgreSQL (zaman serisi verileri için optimize edilmiş)
-
•
Web Framework: Flask (Python tabanlı web uygulaması)
-
•
Veri İşleme: Pandas, NumPy (istatistiksel hesaplamalar)
-
•
Görselleştirme: Plotly (interaktif grafikler)
Veri Güvenliği ve Şeffaflık
-
•
Veri Kaynağı: Tüm veriler güvenilir e-ticaret sitelerinden toplanmaktadır
-
•
Şeffaflık: Hesaplama yöntemleri ve metodoloji açık olarak paylaşılmaktadır
-
•
Güncellik: Veriler düzenli olarak güncellenerek en güncel fiyatlar sunulmaktadır
-
•
Doğruluk: Toplanan veriler otomatik kontrol süreçlerinden geçirilmektedir
-
•
Erişilebilirlik: Tüm veriler ve göstergeler ücretsiz olarak erişime açıktır
Sonuç
Web TÜFE, modern veri toplama ve analiz yöntemleri kullanarak Türkiye'de enflasyon takibine yenilikçi bir yaklaşım getirmektedir. Günlük güncellemeler sayesinde ekonomik aktörler ve vatandaşlar fiyat değişimlerini daha hızlı ve detaylı şekilde takip edebilmektedir.
Sınırlamalarına rağmen, Web TÜFE özellikle mal fiyatlarındaki günlük dalgalanmaları izlemek ve TÜİK'in resmi verilerini tamamlamak açısından önemli bir araç sunmaktadır.
Son güncelleme: 28 Ekim 2025
Metodoloji sürekli geliştirilmektedir.